Sưu tầm
Quân đội Mông Cổ là đội quân kỳ lạ và hùng mạnh nhất từng xuất hiện trong lịch sử thế giới. Kể từ khi Thành Cát Tư Hãn (Genghis Khan) thống nhất các bộ lạc Mông Cổ và bắt đầu bành trướng, cả thế giới đã phải khiếp sợ trước sức mạnh của người Mông.
Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần thứ nhất, quân đội nhà Trần đã phải bất ngờ trước kẻ thù này. Trận Bình Lệ Nguyên là trận đánh đầu tiên của Đại Việt chống lại người Mông Cổ, tại đây quân nhà Trần đã buộc phải rút lui và tổ chức kháng chiến. Vậy quân đội Mông Cổ chiến đấu ra sao?
Trước tiên các lực lượng này được biên chế thành các đơn vị 10 người, được chỉ huy bởi một thập trưởng (Arban). 10 đơn vị này gộp lại thành một đội quân 100 lính, được chỉ huy bởi một Zuun. 10 đơn vị 100 người này gộp lại thành một đơn vị 1000 lính được chỉ huy bởi một Mingghan. 10 đơn vị 1000 lính này gộp lại sẽ tạo ra biên chế quân độ lớn nhất gồm 10.000 quân được chỉ huy bởi một Tumen.
Hệ thống trên được Thành Cát Tư Hãn thiết lập dựa vào cách tổ chức xã hội bộ lạc cũ của người Mông Cổ. Các chỉ huy của các đơn vị được cắt đặt dựa theo thứ bậc trong các bộ lạc và thị tộc cũng như độ trung thành của họ với Đại Hãn. Một khi đã biên chế vào một đơn vị, việc chuyển đổi đơn vị là không thể.
Cách tổ chức này rất tân tiến so với thời đại. Nó cũng cho phép quân đội Mông Cổ tổ chức chiến đấu và di chuyển linh hoạt hơn rất nhiều đối phương.
Một lính kỵ binh Mông Cổ luôn mang theo ít nhất 3-4 con ngựa. Việc này cho phép anh ta di chuyển liên tục mà không cần dừng lại. Khi cần kỵ sĩ chỉ cần đổi sang ngựa khác. Ngoài ra chúng cũng phục vụ như nguồn thức ăn tươi cho quân đội. Binh lính Mông Cổ chủ yếu ăn thịt ngựa khô và uống sữa ngựa. Trong trường hợp thiết yếu kỵ binh Mông Cổ có thể uống máu ngựa để sinh tồn. Mỗi người lính tự mang theo vũ khí và lương thực căn bản (chủ yếu là thịt ngựa khô, nước uống) cùng tư trang thiết yếu theo bên mình.
Quân trang và nhu yếu phẩm cho toàn quân được chuyên chở trên những chuyến xe hậu cần. Quan trọng nhất trong số đó là mũi tên. Trong những chiến dịch lâu dài người Mông còn mang theo cả máy công thành và máy bắn đá.
Vũ khí căn bản của kỵ binh Mông Cổ là cung và tên, kiếm cong, trường thương, ngoài ra còn có cả chùy tay và khiên tròn trong một số trường hợp. Kiếm cong rất tiện lợi cho việc chém từ trên lưng ngựa.
Còn sức mạnh của người Mông Cổ trên chiến địa ra sao? Trước khi tiến công, phía trước các đội quân lớn luôn có các toán trinh sát di chuyển rất nhanh và bí mật. Việc liên lạc được duy trì bằng hình thức phi ngựa chạy trạm.
Một khi đã vào trận, quân Mông Cổ tạo nên thế trận rất ghê gớm. Đầu tiên, các đơn vị kỵ binh nhẹ di chuyển thẳng về đối phương, vừa di chuyển vừa phủ rợp bầu trời bằng trận mưa tên. Khi gần đến vị trí của kẻ thù, chúng rẽ hướng sang hai bên cánh và cứ liên tục tạo thành các vòng tròn quần đảo liên tục. Kỵ binh Mông Cổ có kỹ năng đặc biệt có thể xoay ngược người và bắn cung trên lưng ngựa với độ chính xác cao. Như vậy các trận mưa tên là liên tiếp.
Một khi đội hình trên trận tiền của đối phương bắt đầu suy yếu, các đơn vị kỵ binh nặng hơn trang bị trường thương và kiếm cong cùng chùy tay sẽ tấn công thẳng vào các vị trí sơ hở. Đây giống như các cỗ máy công thành đánh bung đội hình của kẻ thù. Chúng có thể rút ra nếu trận thế vẫn còn vững. Tất cả điều này được thực hiện dưới làn mưa tên áp đảo. Một khi trận thế của đối phương đã vỡ, các đơn vị chủ lực dồn vào các khe hở và đánh bật chúng ra, tạo thành cửa mở cho toàn quân xung sát.
Trong những trường hợp này, các cánh quân Mông Cổ cơ động nhanh thường sẽ bất ngờ xuất hiện từ hai bên cánh đánh bọc sườn hoặc xuất hiện từ đằng sau đánh vào vị trí chỉ huy và tuyến sau của đối phương. Như vậy đảm bảo việc kẻ thù bị hủy diệt hoàn toàn trên chiến địa và cuộc chiến kết thúc nhanh gọn.
Trong suốt trận chiến, các cỗ xe hậu cần thường xuyên di chuyển giữa các tuyến quân chuyên chở tên và thương binh. Người Mông Cổ sử dụng tù và cùng cờ lệnh để liên lạc với nhau trong chiến trận. Một cách ít phổ biến hơn nữa là sử dụng mũi tên lệnh để ra hiệu.
Khi công thành, người Mông Cổ sẽ bất ngờ xuất hiện từ một hướng không ngờ như trong cuộc xâm lược Khwarezmia và tấn công thành trì mãnh liệt. Sử dụng thang đột kích các vị trí trọng yếu của tòa thành với tốc độ chớp nhoáng kết hợp với các khí cụ công thành có thể cùng hành tiến nhanh với quân đội. Tuy nhiên khi phải công thành lâu dài, quân Mông Cổ dựa vào các vũ khí công thành uy lực truyền thống để giành chiến thắng. Các vũ khí này rất đa dạng, từ các loại máy bắn đá khác nhau cho đến các máy công thành chuyên để phá cửa, bên cạnh đó người Mông Cổ cũng thường xuyên sử dụng đại bác sơ khai bắn đạn đá trong giai đoạn thế kỷ 13 trở đi. Vào thời điểm này cuộc chinh phạt Kim đã hoàn tất và kỹ thuật thuốc nổ của người Trung Nguyên đã được học tập bởi người Mông.
Chiến tranh tâm lý cũng là cốt lõi trong tư duy quân sự của Thành Cát Tư Hãn. Người Mông Cổ thường đối xử tốt với ai theo mình và giết tất cả những ai chống đối. Các thông tin về sức mạnh của người Mông cũng được cố tình lan truyền qua những người sống sót và thương buôn. Trong nhiều chuyện kể dân gian, người ta nói rằng người Mông Cổ giết tất cả mọi sinh vật sống trong thành phố đã được ra lệnh hủy diệt. Chỉ cần một con chuột còn sống cũng có thể khiến chỉ huy đơn vị bị chém đầu.
Hệ thống tình báo tinh vi cũng là yếu tố chính đóng góp cho sự thành công của Thành Cát Tư Hãn. Trước khi xâm lược một quốc gia, người Mông Cổ luôn đối đã rất tốt với các thương buôn, thu thập thông tin từ các câu chuyện của họ. Cùng lúc đó, việc bắt cóc người bản xứ kết hợp với dụ dỗ, mua chuộc cũng là chiến thuật căn bản của người Mông. Các đoàn thương buôn hoặc các toán kỵ binh nhỏ được phái đi thực hiện nhiệm vụ trinh sát thường đem lại các thông tin tình báo rất quan trọng cho việc chuẩn bị xâm lăng.
Với cách chuẩn bị chiến tranh, tổ chức quân đội và tác chiến mãnh liệt, người Mông Cổ đã xây dựng nên một đế chế lớn mạnh kéo dài khắp từ châu Á đến châu Âu, chỉ dừng lại tại cửa ngõ châu Phi và vùng Đông Âu (khu vực Ba Lan - Hungary ngày nay)
Trong ảnh:
1. Kỵ binh Mông Cổ tấn công bên sườn của đội hình bộ binh Novgorod.
2. Một lính kỵ binh Mông Cổ điển hình với giáp trụ, cung tên và kiếm cong.
Cras.
